Header Ads

Tano Batak di Peta Aceh: Sejarah na Tarlupahon Sebelum Belanda

Di balik ni angka dolok na humaliang Tao Toba, adong do sada ugasan sejarah na mansai bagas taringot tu haroro ni bangso Batak, parsaoran budaya dohot Minangkabau, sahat tu parhuasoan ni Kesultanan Aceh naung mago sian pingkiran. On ndada holan hata ni ompunta sijolojolo tubu, alai tong do tarida di angka surat sejarah, tarmasuk di sada peta na robi na saonari dipajongjong di Turki.

Angka pangisi na parjolo di luat Tao Toba mamillit inganan di bagian habinsaran ni tao i ala denggan ni tano dohot parniagaanna. Dung lam godang jolma, lam mangabar ma nasida tu Silindung, dungi tu utara Dairi dohot selatan Angkola. Di perkembangan na mangihut, mulai ma tarida panghorhonna budaya Minangkabau marhitehite pardalanan dohot parsaoran na lam jonok.

Adong do sada turi-turian na mandokhon, Sultan Minangkabau, pinompar ni Iskandar Agung, mangaliati Pulau Sumatera jala manunjuk angka uluan ni luat tarmasuk di Tano Batak. Sada tanda na badia marrupa tanda birong di toru ni dila didokhon ibana songon pananda ni kepemimpinan na sah. Sahat tu saonari, turi-turian on sai mangolu dope di hata ni bangso Batak.

Alai sejarah patuduhon, panghorhonna sian luar tu luat Batak ndada holan sian Minangkabau. Di sada peta na robi na binoat taon 1850 na saonari dipajongjong di sada museum di Turki, tarsurat do tangkas ia luat dangsina ni Tao Toba didok "Batak" jala gabe bagian ni luat Kesultanan Aceh. Peta on dipatolhas pihak Aceh tu Sultan Turki Utsmani songon laporan taringot tu kondisi ni luat Islam di Nusantara.

Peta i manggambarhon parsaoran na jonok ni angka harajaon Melayu dohot Kekhilafahan Utsmani. Disi, Pulau Sumatera digambarhon marbalok lurus dohot godang luat didokhon ‘Bandar’, tarmasuk Bandar Asahan dohot Bandar Palembang. Di bagasan peta i, luat Batak ndada holan didokhon, alai tong do dipatindang di inganan na strategis di bagasan konteks ni huaso Islam regional.

Fakta on patogu pandangan ia andorang so ro panjajahan ni Belanda manuanhon kuku huasona, tano Batak nunga gabe bagian ni kedaulatan na sah ni Kesultanan Aceh. Luat i diakui secara politik dohot budaya songon bagian ni negeri Islam na marparsaoran diplomatik dohot huaso na balga di portibi Islam, i ma Turki Utsmani.
Di bagasan konteks on, turi-turian Batak ndada holan taringot tu budaya dohot angka haporseaon, alai tong do marpardomuan tu sejarah geopolitik.

Sanusi Pane, di pidatona taon 1926, manggambarhon songon dia angka naposo Batak mulai mananda dirina secara politik. Marhitehite Jong Bataks Bond (JBB), diproklamirhon nasida ma dirina songon sada entitas na jongjong dos tingkat dohot angka marga na asing di bagasan pargerakan nasional.

Didokhon Pane ma ia roha ni angka naposo Batak dohot Mandailing di tingki i songon hauma na napu na paimahon boni ni nasionalisme. Diarahon ibana ma angka naposo na umposo gabe sijaga harbangan ni tano hatubuan, ala nunga mulai manghirim roha ni rakyat tu nasida. Ditekanhon ibana ma ia hasomalan Batak ndada na so adong, alai lagi modom, paimahon na disungguli.

Hasadaran on gabe bagian ni pargerakan na umbalga, di na mulai manggugat huaso ni panjajah dohot pauli nasionalisme sian urat ni budaya. Angka naposo Batak mananda ia nasida marugasan sejarah dohot kedaulatan na sah, marhitehite turi-turian ni rakyat manang catatan historis songon peta ni Kesultanan Aceh i.

Haroro ni JBB gabe gombaran ni pamisahan ni identitas sian dominasi ni Jong Sumatranen Bond na godangan diisi angka naposo Minangkabau. On patuduhon songon dia dinamika antar-etnis di Nusantara ndada sai harmonis, alai marhitehite parhataan dohot hasadaran rap, ujungna gabe patogu ojahan ni nasionalisme Indonesia.

Dibahen i, sejarah Batak ndada holan turi-turian na di pinggir. Jongjong do i gabe sada simpul na ringkot di bagasan jalinan sejarah Nusantara, marparsaoran na togu dohot Aceh songon pusat ni Islam di bagian barat Indonesia dohot dohot Minangkabau songon sijunjung sistem sosial dohot budaya na dinamik.

Turi-turian taringot tu Sultan Minangkabau dohot tanda di dila holan sada sian godang ni angka turi-turian na membentuk identitas Batak. Alai saonari taboto ma ia di bagasan arsip resmi ni harajaon Islam, luat Batak diakui songon bagian na integral sian tatanan politik regional na diakui portibi Islam.

Adongna goar “Batak” di bagasan peta resmi ni Kesultanan Aceh patuduhon ia luat on ndang hea sasintongna kosong manang tarasing, alai aktif do di bagasan jaringan huaso Islam, diplomasi, dohot hasomalan di tingki naung salpu. On mangalehon legitimasi sejarah na umposisi tu tuntutan identitas ni bangso Batak di tingki on.

Di na tahatai taringot tu sejarah Indonesia, ringkot do idaonta songon dia identitas lokal songon Batak, Aceh, dohot Minang masitomu, masipauba, jala sipata masisimpang. Disi do adong hagogoon ni Indonesia songon bangso—na dibentuk sian sejarah na mora, marlapis, jala marsambung.

Saonari, di na mulai dijaha muse sejarah jala dikontekstualisasihon muse, angka fakta songon peta sian Aceh tu Turki on gabe sipasingot ia luat Batak gabe bagian ni jejak na balga ni Nusantara na hea marsambung dohot portibi Islam global.
Sian turi-turian ni Sultan, soara ni Sanusi Pane, sahat tu arsip peta ni Kesultanan Aceh, turi-turian Batak ndada holan taringot tu sada marga, alai taringot tu songon dia sada luat na metmet di angka dolok boi gabe simpul na ringkot di bagasan sejarah na balga ni bangso. Identitas Batak i ma ugasan sejarah, budaya, dohot politik na patut dipatimbul jala diargahon.

Diberdayakan oleh Blogger.